قیمت باغلاما دسته کوتاه و بلند چنده؟ چه برندی خوبه؟ از کجا بخرم؟ باغلاما یه ساز پیشرفته با اصالت ترکی و کردی است که الان ساز ملی ترکیه محسوب میشه. یکی از خوش صدا ترین و کامل ترین ساز های دنیا محسوب میشه و در تمام سبک های موسیقی قابل اجراس. این ساز در اکثر نقاط دنیا به صورت کاملا دست ساز تولید و نواخته میشه. در کشور ما شهر های ترک نشین و کرد نشین بیشترین استفاده ازین ساز فوق العاده رو دارن.
ساز باغلاما ترکی در ابعاد و اندازه های گوناگون در ترکیه و ایران ساخته میشه. جنس این ساز تماما چوب و قسمت هایی از استخان و شاخ حیوانات خاصی ساخته میشه. در ادامه این مقاله هر چیزی که راجب ساز باغلاما (baglama) نیاز داشته باشید خدمتتون ارائه میشه پس تا آخر پست با ما همراه باشید.
مطلب پیشنهادی: قیمت اسپیکر ارتعاشی همه چیو به اسپیکر تبدیل کن!
انواع ساز باغلاما چیه؟
به طور کلی باغلاما به دوقسمت الکترو باغلاما (elektro baglama) و آکوستیک باغلاما (acoustic baglama) تقسیم میشه. باغلاما آکوستیک و باغلاما الکترو از لحاظ جنس صدا و تن صدایی متفاوت هستند و هر کدام کاربرد خاص خود رو دارن.
آکوستیک باغلاما
در ساز باغلاما آکوستیک صدا تماما از ساختار ساز به وجود میاد و هیچگونه قطعه الکتریکی در اون استفاده نمیشه. یعنی جنس چوب، ضخامت چوب، اندازه ساز و سایر متریال که در ساخت باغلاما به کاربرده میشه باعث ایجاد صدای اکوستیک باغلاما میشه.
در ساز آکوستیک باغلاما هم دسته بلند و هم کوتاه ، 3 ردیف سیم داریم و به ترتیب از پایین شمرده میشه: آلت تل(alt tel) اورتا تل(orta tel) و اوست تل(ust tel). در ردیف پایین 3 سیم 2 سیم تیز و 1 سیم بم، در ردیف وسط 2 سیم تیز ضخیم و در ردیف بالا یک سیم تیز و یک بم ضخیم قرار گرفته. این سیم ها بر حسب سبک نوازندگی و سلیقه نوازنده میتونه کم بشه، مثلا 4 تا سیم باشه و… .
اجزای ساز باغلاما آکوستیک
کاسه یا تکنه (tekne): قلب اصلی هر ساز آکوستیک کاسه اونه که بر حسب اندازه و زوایایی که داره جنس صدایی خاص او ساز رو به وجود میاره. در باغلاما هم کاسه به شکل اشک نیمه هستش که صدای خاص باغلامارو به وجود میاره. تِکنه باغلاما به دو روش ورقه ای (یاپراک yaprak) و کنده کاری (اویما oyma) ساخته میشه. در روش یاپراک چوب با ضخامت های خاص به صورت ورقه ورقه به شکل عرضی بریده شده و پس از دادن حرارت و رطوبت در قالب فلزی خاص خم شده و به شکل مد نظر در میاد.
در مرحله بعد این ورقه ها دونه به دونه با سنباته پردازش شده و به هم می چسبن و در نهایت شکل کلی کاسه رو به وجود میارن. در چسباندن این ورقه ها از چسب های خاص جامد استفاده میشه که قبل از کار داغ شده و مورد استفاده قرار میگیرد.
در روش اویما یه تیکه چوب مرغوب انتخاب شده و با استفاده از دستگاه های سی ان سی یا به صورت دستی با ابزار های دستی خاص داخل چوب خالی شده و به شکل قالب مد نظر تغییر شکل پیدا میکنه. هم داخل کاسه و هم خارجش کنده کاری میشه. از لحاض مقاومت و ماندگاری اویما تکنه بهتر است. صدای نرم تر و پر تری داره، همچنین ظاهر زیباتری هم داره. قیمت این باغلاما ها بسیار بالاس.
تکنه های یاپراک اقتصادی تر هستند، به سرعت آماده میشن، صدای اون ها یه درجه پایین تر از اویما ها هست ولی این تفاوت توسط افراد حرفه ای قابل تشخیص است و انقدری نیست که یه فرد آماتور یا یه شنونده عادی متوجه این تفاوت بشه. قیمت این ساز ها نصف مدل های اویما هست و 90 درصد باغلاما ها چه حرفه ای و چه آموزشی به این روش ساخت میشن. درصورت استفاده از چوب نامرغوب و مرطوب و هم چنین چسب ها بی کیفیت و… بعد از مدت ها مثلا 6 ماه یا 1 سال شروع به ترک خوردن و رنگ پریدن می کنن. اما اگه خوب کار بشه به اندازه اویما ها مقاومت دارند و میتونن تا 40 – 50 سال دووم بیارن.
صفحه باغلاما (kapağ): صفحه بعد از کاسه مهم ترین عضو سازه . این عضو زندس و همیشه در حال ارتعاش و تکون خوردنه. 99 درصد صدای ساز از این صفحه دریافت و به داخل کاسه منتقل میشه تا درون کاسه تقویت شده و به صورت صدای باغلاما دوباره با ارتعاش همین صفحه و بدنه در محیط پخش شه. البته برخی ازین صدا توسط دریچه ها خارج میشه. جنس صفحه تاثیر مستقیم رو صدا داره.
صفحه های ریز بافت و نرم صدای رنگین تر و خوش تن تری میدن اصطلاحا صدای نرمی دارن و صفحات درشت بافت تر و سفت تر صدای تیز و خشکی میدن. ضخامت و زاویه روی صفحه هم تاثیر داره هر چی ضخامت کم تر صدا تمیز تر میشه. وجود زاویه منحنی شکل رو صفحه هم باعث افزایش مقاومت صفحه میشه. تو ساز هایی مثل گیتار روی صفحات چوب کار میشه تا به صفحه مقاومت بده ولی در باغلاما باید صفحه بدون هیچ مقاومتی از زیر باشه وگرنه صداش خفه میشه. توی گیتار صدا از طریق سوراخ وسط صفحه داخل ساز میشه ولی در باغلاما صفحه نقش دیافراگم رو داره.
جنس متداول صفحه از چوب لادین و کاناداس.
دسته باغلاما (sap): دسته باغلاما مستقیما روی صدای ساز تاثیری نداره ولی برای نوازندگی روان تر باید سبک و خوش دست باشه. باید فاقد هیچگونه تاب و برگشتگی به اطراف باشه. پرده های اصلی ساز روی دسته قرار دارن و برخی هم روی صفحه ساز. ممکنه دسته از یک چوب باشه و ممکنه دارای گلاویه باشه. گلاویه میتونه یه جنس چوب دیگه باشه برای تنوع رنگی و یا صدف و جنس های دیگه باشه.
معمولا برای گلاویه از چوب های سختی مثل آبنوس که به صورت طبیعی سیاه رنگه استفاده میشه تا به مرور زمان انگشتان و سیم خط و خش نندازن و از همه مهم تر خود پرده ها فشار زیادی به گلاویه میارن و ممکنه بعد چند سال رد باز کنه و فرو بره داخل گلاویه که باعث میشه بالانس پرده ها به هم بخوره و ساز گز بزنه. همچنین از صدف های دریایی هم برای تزئینات دسته استفاده میشه که قیمت بالایی دارن.
ارتفاع سیم و دسته در محل اتصال به کاسه نباید بیش تر از 1.5 الی 2.5 میلی متر باشه. این فاصله به اکشن ساز معروفه و اگه ارتفاع زیاد باشه انگشتان برای چسبوندن سیم ها به دسته باید فشار زیادی وارد کنن که باعث ایجاد خستگی در دست و انگشتان میشه. همچنین باعث میشه یکسری تکنیک های خاص مثل سوسلمه ، چارپما، چِکمه و … قابل انجام نباشه و سخت بشه اجرا کرد. قطر و عرض دسته نیز باید استاندارد و تو دست خوب بشینه.
معمولا ساز های بی کیفیت دسته ضخیم تری دارن. فاصله سیم ها از دسته در انتهای دسته به سمت گوشی ها باید به اندازه ضخامت مزراب شماره 1و 2 باشه یعنی باید مزراب تو دو سه پرده مونده به پل بالایی بین سیم ها گیر کنه و بلاتر نره یا حداقل به راحتی بالا نره. ارتفاع پل یا خرک پایین هم باید بین 4 تا 5 میلی متر باشه.
بهترین جنس دسته: لادین، مائون، کِستانه، آردیج ، دوت و گردو (ladin, maun, kestane, ardıç dut Ceviz)
سیم گیر گوشیها: بخش انتهایی دسته که قوس خورده و به پشت دسته تابیده و گوشی ها رو اون قرار می گیرند. این قسمت معمولا دو تیکه ساخته میشه و از قسمت جلویی بریده شده و به قسمت پشتی چسبونده میشه در نتیجه موقع خرید باغلاما دسته کوتاه یا بلند باید مراقب باشید تا بازشدگی یا تَرکی روی سیم گیر نباشه. چرا که فشار زیادی روی این قسمت هست و ممکنه کنده بشه. این قسمت میتونه بر حسب سلیقه مالک یا سازنده ساز شکل های گوناگونی داشته باشه.
گوشی ها (بورگولار – burgu ): گوشی های باغلاما وظیفه نگه داشتن سیم ها و کوک یا آکورد کردن ساز رو به عهده دارند. میتونن به شکل های گوناگون تولید بشن. این گوشی ها نباید به هیچ وجه جنس سبک و توخالی داشته باشن یا بدتر از جنس پلاستیک، چرا که به راحتی در جای خود لیز خورده و کوک ساز از بین میره.
چوب آبنوس بهترین و گرون ترین نوع بوگو یا گوشی ساز باغلاماس. گوشی ها میتونن به شکل گوشی گیتار کلاسیک و یا آکوستیک باشن. یعنی به شکل مکانیکی باشن.
خرک ها (اِشیک ها – Eşik ): خرک ها وظیفه انتقال ارتعاش از سیم ها به صفحه و دسته هستند. ساز باغلاما یک پل یا خرک روی صفحه و یک خرک انتهای دسته داره. فاصله این خرک ها از صفحه و دسته محاسبات خاصی داره و بیشتر تجربی برای هر ساز در نظر گرفته میشه. یعنی هر ساز خرک خاص خودشو می طلبه. محل قرار گیری هم بر اساس فواصل نت ها و کوکی هست که قراره ساز داشته باشه.
سیم گیر: وظیفه این قطعه چوبی نگه داشتن سیم در انتهای کاسه ساز هستش. همه سیم ها به این قطعه بسته میشن. ممکنه از جنس چوب شمشیر و یا شاخ و استخان حیوانات خاصی مثل کوچ کوهی باشه. امروزه معمولا از جنس چوبه.
سیم ها (tel): سیم ها نقش ارتعاش و ایجاد فرکانس رو بر عهده دارند. سیم های باغلاما در سه دسته: کرومی، فولادی و پرامید هستش. با کیفیت ترین سیم هم برای باغلاما دسته کوتاه و هم برای باغلاما دسته بلند سیم پرامید (Pyramid Teli) هستش. پرامید شفاف ترین و نرم ترین صدای ممکنه رو داره، به راحتی کوک میشه و میتونه کوک های بالاتری رو بکشه بدون پاره شدن. اما سیم های پرامید عمر خیلی کمی دارن و بعد 2-3 هفته زنگ زده و روکش اون ها خورده میشه، البته این به میزان و نحوه نوازندگی فرد داره. یه کارآموز که روزانه 1-2 ساعت تمرین میکنه براش تا 2-3 ماه کار میکنه ولی برای فردی که تو کنسرت ها و مراسمات نوازندگی میکنه و هر روز 7-8 ساعت نوازندگی داره نهایت 2-3 هفته جواب میده.
رطوبت هوا و چربی دست باعث اکسید شدن سیم ها شده و به صورت ضایعات چربی روی سیم ها پوشیده میشه که باعث خفه شدن صدای ساز و حتی باعث گز زدن و نویز دادن ساز میشه. این چربی ها میتونه لابه لای پرده ها هم جمع بشه و در کنار ظاهر بدی که ایجاد میکنه باعث گز و خفگی صدا میشه. بعد هر نوازندگی طولانی یا نهایتا هر هفته یکبار باید سیم ها و لابه لای پرده ها با دستمال کاغذی نرم و خشک تمیز بشه تا طول عمر سیم ها و پرده ها بیشتر بشه.
استفاده از آب و الکل میتونه به آستر و مواد براق کننده ای که در دسته استفاده شده آسیب بزنه. همچنین رطوبت میتونه باعث باد کردن چوب و بعده ها گز زدن بشه. برای باغلاما دسته کوتاه سیم نمره 0.18 و برای ساز باغلاما دسته بلند سایز 0.20 استفاده میشه. سیم های کرومی استفاده نمیشه و سیم های فولادی هم عمر بالایی دارن و دیرتر اکسید میشن ولی کیفیت صدای پایینی دارن و سریع تر تو کوک های بالا پاره میشن.
پرده ها (perde): پرده ها نقش ایجاد فواصل صدایی و نت های ساز رو برعهده می گیرند. بستن صحیح پرده ها کار تخصصی است و باید هم سفت بسته بشه و هم فواصل بر اساس تیونر دونه دونه تنظیم بشه. سایز پرده ها باید 0,35 میلی متر باشه. جنس پرده باکیفیت هم پرامیت هستش (PİRAMİT 0,35 Mm).
باغلاما دسته کوتاه (Kısa sap bağlama) 19پرده داره و باغلاما دسته بلند (Uzun sap bağlama) 23- 24 پرده.
پرده ها به علت فشار انگشتان و سیم ها به مرور زمان خورده میشه و سیم ها روش جا باز میکنه و باعث میشه ارتفاع یک پرده از بالایی یا پرده پایینی خود کم و زیاد باشه و گز بزنه. فاصله بین سیم و پرده بعدی در حد چند دهم میلی متره و یک ضرره خوردگی پرده باعث میشه پرده بالایی به پایینی هم برخود کنه و گز بزنه.
معمولا ممکنه یکی و دو پرده به مشکل بخوره و یکسری پرده های مشخص گز بزنه که باید تعویض شه. پرده ها باید گروهی عوض شه چون پرده های جدید و قدیمی اختلاف ارتفاع دارن که هم باعث میشه پرده پایینی خودش گز برنه و هم انگشتان به خاطر ارتفاع متفاوت جای خودشونو گم می کنند. پرده ها باید دونه دونه با تیونر و بر حسب سایز ساز تنظیم بشن و تو جای خودشون قرار بگیرن.
دریچه های باغلاما: وجود این دریچه ها باعث میشه صدای ساز راحت تر از کاسه خارج شده و در محیط پخش بشه. دو نوع دریچه داریم: ثابت و متحرک. مدل متحرک قابلیت باز و بسته شدن داره. اگه باز بشه صدا بیشتر و اگه بسته بشن ولوم کاهش پیدا میکنه. معمولا ساز های حرفه ای یه دریچه بزرگ در پشت دارن و یک دریچه روی ساز روبه روی صورت نوازنده. در برخی از مدل ها هم این دریچه روی خود صفحه هستش. درصورتی که ساز شما دریچه نداره میتونید بدین براتون بزارن.
الکترو باغلاما
الکترو باغلاما با آکوستیک باغلاما کامل متفاوته و صدای خاصی داره. این ساز جوری ساخته شده که هیچ صدای آکوستیکی نداشته باشه و صرفا ارتعاشات سیم توسط پیکاپ ها گرفته میشه و به آمپلی فایر جهت تقویت و در نهایت به بلندگو یا ساب جهت پخش منتقل میشه.
الکترو باغلاما معمولا بر حسب پرده بندی باغلاما دسته بلند ساخته میشه. بنابرین کسی که دسته بلند میزنه الکترو هم میتونه بزنه. ولی دسته کوتاه الکترو هم موجوده. این ساز بیشتر برای اجرا های زنده و مراسمات مختلف استفاده میشه.
اجزای الکترو باغلاما دسته کوتاه و دسته بلند
نکاتی که در بالا برای آکوستیک باغلاما گفته شد برای الکترو هم صدق میکنه به غیر از چند مورد زیر:
صفحه الکترو باغلاما : صفحه الکترو باغلاما باید ضخیم و سخت باشه تا هیچ صدای آکوستیکی ایجاد نکنه چون تو آمفی بعدا دیستورشن رخ میده و صدای ساز در ولوم های بالا به هم میریزه. البته خود دیستورشن خودش یک افکته و بعدا میشه با افکت های دیجیتال یا آنالوگ ایجاد کرد. این دیستورشن کنترل شدس و صدای سازو نابود نمیکنه.
سیم گیر باغلاما: سیم گیر باغلاما الکترو به صورت تاندوری هستش مثل ویولن که روی صفحه و انتهای صفحه نصب میشه.
پیکاپ ها: عامل اصلی صدای ساز الکترو باغلاما پیکاپ ها هستند که به صورت الکترو مغناطیسی و الکتریکی ارتعاشات سیمو میگیرن و به آمفی منتقل میکنن. کیفیت این پیکاپ ها بسیار مهمه. درکنار اون یکسری ولوم یا پتانسیومتر وجود داره که ولوم ، بیس و تریبل صدا قابل تنظیمه.
علاوه بر این ها یک اکولایزر هم از بغل نصب میشه که معمولا روی خودش تیونر و پلیر هم داره که میتونه مستقیما ریتم رو از رو فلش اجرا کنه. همچنین با اکولایزرش میشه بیس، تریبل، ولوم ، میدل و… رو از روی خود ساز تنظیم کرد. ممکنه بر حسب نیاز امکانات دیگه ای هم بسته بشه.
پیکاپ هم تو باغلاماهای استاندارد 4 تاس 2 تا در جلو برای صداهای تیز و 2 تا در عقب برای صدا های بم که با استفاده سوئیچ ها کنترل میشن. الکترو 2 پیکاپه هم داریم.
سوئیچ ها: وظیفه سوئیچ ها باز و بسته کردن 4 تا پیکاپه. به تعداد پیکاپ ها روی صفحه ساز سوئیچ هست. با باز و بسته کردن این ها جنس صدا تغییر میکنه و میشه گفت حالت افکت داره.
سیم الکترو باغلاما : تعداد سیم های الکترو باغلاما اختیاریست و هر کس بسته به سبک نوازندگی میتونه کم یا زیاد کنه. ولی به طور معمولا الکترو باغلاما ها 4 سیم ، 5 سیم و 6 سیم اند البته 7 سیم کامل هم داریم. حتی باغلامای 4 ردیفه هم داریم که چهار تا ردیف 2 تایی سیم داره و دسته پهن تری داره.
آمپلی فایر باغلاما
آمپلی فایر یا آمفی (Amfi): همان طور که گفته شد الکترو باغلاما از خود صدایی نداره و باید به آمفی وصل شه تا بشه ازش صدا گرفت. آمپلی فایر الکترو باغلاما صدای دریافت شده از پیکاپ هارو تقویت و به باند ارسال میکنه. همچنین این آمپلیفایر ها یکسری تنظیمات نظیر ولوم، بیس، تریبل، بریلیانس ، ناچ ، مید و … هستن که امکان تنظیمات دقیق تر روی صدا رو به نوازنده میده.
انواع آمپلی فایر در بازار هست که بهترین های اون ها آمپلی های لامپی آمریکایی و آلمانی هستند. آمفی های دیجیتالی هم هست که ارزون تر هستند و برای کارای آموزشی و عادی استفاده میشن.
در کنار اون ها آمپلی فایر های ایرانی هم هستند که به اکو همراه یا رسا ساز صدا معروفن، این ها هم از نوع دیجیتالی هستند و میتونن تا حدی جواب گوی کار آموزشی باشن. این ها یکسری قطعات چینی هستند که روی هم مونتاژ میشن و در قالب یک پک ارائه میشن.
ممکنه مدار آمفی این ها مال برند ایکس باشه ، بلند گو مال یه شرکت بی نام زیرزمینی و باتری هم از یه برند دیگه و… ولی در کل خروجی جواب کارو میده. برخی شرکت های داخلی هم خودشون تخصصی طراحی و تولید آمپلی فایر رو به عهده گرفتن و کیفیت مطلوبی با قیمت پایین تر اراعه میدن با گارانتی شرکتی.
آمپلی فایر افکت دار
نوع حرفه ای آمفی ها، امفی های افکت دار هستند که بیشتر رو گیتار الکتریک استفاده میشن. برای باغلاما هم افکت های جذابی هست که برای اجرای اون ها نیاز دارین به آمپلی حرفه ای. یه آمپلی عادی افکت ارائه نمیکنه ولی ممکنه برخی مدل ها تو رنج متوسط قیمتی یکسری افکت های پیش فرضی مثل اکو یا ریورب و… داشته باشن. ولی رو مدل های پایین تر خبری ازین ها نیست. افکت هایی که روی این امفی ها هست به صورت آنالوگ و توسط قطعات گردن کلفت الکتریکی ایجاد میشن، در نتیجه باعث میشن وزن و ابعاد دستگاه بالا تر بره.
افکت باغلاما
اگر نمی تونید برای شروع از آمپلی فایر افکت دار استفاده کنید به هر دلیلی ، به خاطر ابعاد بزرگ تر یا قیمت وحشتناک و… میتونید جدا گانه این فکت ها رو به صورت آنالوگ یا دیجیتالی خریداری کنید. دقت داشته باشید که خریدن افکت برای ساز چه باغلاما و چه گیتار اجباری نیست و برای کارای حرفه ای استفاده میشه. برای شروع همین که یه آمفی باکیفیت بخرین که صرفا صدای ساز رو بدون نویز بهتون بده تمومه!.
افکت آنالوگ: همان طور که اشاره کردیم این ها باکیفیت ترین صدای ممکن رو میدن و بسیار گرون قیمت هستند. همچنین اگه شما نیاز به فرضا 3 تا افکت داشته باشید باید 3 تا دستگاه جدا بخرید و به هم متصل کنید. این یعنی مشکل حمل و نقل و جابجایی. این مدل ها بیشتر برای کارای حرفه ای و ضبظ استودیویی مناسب اند.
قیمت انواع افکت باغلاما و گیتار
افکت دیجیتال: این افکت ها ابعاد کوچک تری دارن و به صورت دیجیتالی افکت هارو اجرا میکنن. شما میتونید با نرم افزار دستگاه افکت مد نظر رو بنویسید و روش اجرا کنید. قیمت پایین تری دارن و امکان استفاده از چند ده افکتو رو صحنه یا اجرا های زنده بهتون میدن. همچنین به شکل پدالی با پا نیز کنترل میشن.
انواع باغلاما آکوستیک
آکوستیک باغلاما به طور کلی دو دسته، دسته بلند و دسته کوتاه تقسیم میشه که هر کدام کاربرد خود را در موسیقی ترکی دارد.
باغلاما دسته کوتاه ( کیسا ساپ باغلاما Kısa sap bağlama) : این باغلاما 19 پرده داره و برای نواختن یک قطعه باید از همه سیم ها استفاده کنید. البته روی یک سیم هم میشه نواخت ولی کلیت ساز ایجاب میکنه که روی همه سیم ها نواخت و همه سیم ها تو آهنگ استفاده بشه. معمولا کوک های متداول و تیز مثل سی (SI)، دو (DO)، دو دیز (#DO) رِ(RE) و می (MI)هستش.
این ساز به واسته سایز کوچک تر خود صدای تیز تری ایجاد میکنه. همچنین در سایز تکنه های مختلف در بازار هست. متداول ترین سایز این ساز تکنه 40، 42، 43 هستش. تعداد 7 سیم روی ساز هستش و سایز 0.18 سیم بسته میشه. تفاوت اصلی این ساز با بقیه خانواده باغلاما چینش پرده ها و همچنین کوک های تیز تر و بالا تره اون هستش.
باغلاما دسته بلند (اوزون ساپ باغلاما Uzun sap bağlama): این ساز سایز دسته بلند تری داره و پرده های اون 24 تاس که گاها یک مورد حذف میشه. این ساز صدای بم تری ایجاد میکنه و کوک های پایین تری مثل سی (SI)، دو (DO) ،دو دیز(#DO) ، لا (LA) ، سل (SOL) و فا (FA) قابل اجراست. روی این ساز سیم سایز 0.20 بسته میشه.
اوزون ساپ یا کیسا ساپ باغلاما؟
باغلاما دسته بلند یا باغلاما دسته کوتاه؟ سوالیه که ذهن هر هنرجویی که میخواد شروع کنه رو مشغول میکنه. ببینید این دو تا ساز از یک خانواده هستند و تن صدایی مشابهی دارن و فقط تفاوت اون ها کوک ها و جابجایی پرده هاست. همچنین دسته بلند کمی پرده بیشتری داره و دست شما باز تره.
خیلی از اساتید میگن که باید از دسته کوتاه شروع کنید و این کاملا غلط هست! همچنین برخی میگن باید با دسته بلند شروع کنید این هم غلطه! کسی که میخواد باغلاما یاد بگیره باید همه خانواده این سازو بلد باشه و کار سختی نیست رو یک مورد حرفه ای باشه بقیه ساز هارو به راحتی میتونه یاد بگیره.
ولی یکسری موارد هست: باغلاما دسته بلند به نسبت کامل تر و پرده های بیشتری داره و تو هیچ قطعه ای کم نمیاره. ولی نواختن برخی قطعات روی دسته کوتاه سخت تره نه اینکه نشه سخت تره و یا اون طعم و مزه دسته بلندو نمیده.
چون تو دسته کوتاه باید از همه سیم ها استفاده کنید کار سختی در پیش دارید چون باید چشم بسته بتونید 3 تا سیمو از هم تفکیک کرده و بدون خوردن به سیم های دیگه سیم مورد نظرو بزنید. ولی در دسته بلند شما فضا و پرده بیشتری دارید و میتونید هر آهنگیو روی فقط یک سیم بزنید چه پایین چه وسط و چه بالا، درنتیجه کمی ازین بابت راحت تره و سریع تر میتونید بعد چند ماه یه قطعه ای رو بنوازید.
از طرف دیگه رو دسته کوتاه نیازی نیست دست حرکت رفتو برگشتی در طول دسته داشته باشه چون همه نت های مورد نیاز زیر دستتون تو یه پوزیشن هست، ازین نظر هم راحت تر میشه یه آهنگو بدون تکون خوردن زیادی دست نواخت.
علاوه بر دسته بلند و کوتاه: الکترو باغلاما، دیوان باغلاما و جورا باغلاما هستش که این ها هم بر اساس پرده بندی دسته بلند تنظیم میشن، درنتیجه شما دسته بلند یاد بگیرید با این ساز ها هم غریبه نخواهید بود.
دیوان باغلاما (DİVAN BAĞLAMA)
بزرگ ترین عضو خانواده باغلاما دیوان باغلاماس که صدای بسیار زیاد و بم ایجاد میکند. دیوان استاندارد بر حسب دسته بلند ساخته میشه و فقط کاسه بزرگ تری داره. معمولا از سایز 42 تا 50 میتونه دیوان محسوب بشه. البته به باغلاما دسته بلند هم دیوان میگن.
ساز دیوان در هر سه ردیف سیم بم داره در حالی که دسته بلند عادی کلا 2 سیم بم در پایین و بالا داره. ابعاد این ساز بسیار بزرگه و به درد دست های کوتاه نمیخوره. همچنین حمل این ساز مشکله و به صورت سفارشی ساخته میشن، به هر دو روش یاپراک یا اویما تولید میشن.
جورا باغلاما (CURA)
کوچک ترین عضو باغلاما که تیز ترین صدا رو در خانواده باغلاما ایجاد میکنه. ابعاد این ساز خیلی کمه و به راحتی میشه تو کیف یا چمدان حمل کرد. چیدمان نت و پرده های این ساز هم بر اساس دسته بلند تایین میشه. متداول ترین سایز جورا 25 تا 30 سانته.
قوپوز باغلاما ( KOPUZ)
قوپوز هم همانند جورا و بقیه اعضای باغلاما بر اساس دسته بلند تنظیم میشه و ابعاد نزدیک به جورا داره. معمولا کاسه اون به شکل تبر ساخته میشه. قوپوز شباهت زیادی به تنبور کردی داره.
انواع اتصال دسته به کاسه باغلاما
گورد آغزی (Kurt ağzı): تو این روش روی قسمت انتهایی تکنه به شکل V انگلیسی برش خورده و دسته نیز به این شکل برش خورده و به هم متصل میشن. این روش محکم ترین تو اتصال دسته به کاسه هستش. برای ساز های گرون و غالبا اویما ها این روش استفاده میشه.
روش سوراخ کاری: تو این روش یه برش استوانه ای سر دسته و به اندازه اون یک سوراخ در کاسه ایجاد میشه و در نهایت در هم جفت میشن. این روش هم اگه خوب کار بشه و چسب مناسبی استفاده بشه به اندازه گورد آغزی میتونه محکم باشه، ولی ترجیح با گورد آغزی هست. برای ساز های ارزون و یاپراک عموما این روش استفاده میشه.
آکوستیک باغلاما اکولایزر دار
در کنار الکترو باغلاما می تونید روی ساز باغلاما آکوستیک هم اکولایزر نصب کنید و یکسری تنظیمات رو از روی ساز داشته باشید. وجود اکولایزر باعث میشه صدای بهینه تری دریافت و به آمفی منتقل کنید. همچنین افکت ها روی این سیستم هم جواب میده. برای اطلاعات کامل در این مورد به پست قیمت اکولایزر باغلاما مراجعه کنید.
همچنین با نصب میکروفون ارتعاشی زیر صفحه ساز میتونید خروجی صدا دریافت کنید. علاوه بر این با خریدن میکروفون های رو کار که روی صفحه می چسبند میتونید بدون سوراخ کاری و در موارد مورد نیاز این میکروفون هارو روی صفحه قرار بدین و خروجی صدا داشته باشین.
در کنار این ها میکروفون های داخل خرک(esik alti) هم هست که توصیه نمیشه چون بین سیم و صفحه کریستال قرار میگیره و اگه کیفیت اون کریستال و اکولایزرش خوب نباشه و خود خرک میکروفون دار خوب ساخته نشه صدای تیز و متفاوت از صدای باغلاما به گوش میرسه. در این روش داخل خرک خالی شده و کریستال داخل اون گذاشته شده و روی اون نیز مجدد یه باریکه چوبی نازک میپوشونه، سیم کریستال نیز از صفحه سوراخ شده و وارد داخل کاسه میشه. این میکروفون ها بدون اکولایزر صدای تمیزی نمیده و هم صدای دیجیتال بدی داره و هم صدای آکوستیک ساز رو نصف میکنه.
بهترین برند ساز آکوستیک باغلاما:
یلماز (Yılmaz Müzik Evi)، سری لاچین (Sırrılaçin)، اردال ( Erdal Erzincan)، آنادولی موزیک (Anadolu Müzik) دیار (Diyar Müzik Evi). تو ایران هم ساز های: کاردو ساز، هارای موزیک، هناره و دیار ایرانی قابل قبول اند.
ساز ایرانی یا ترکیه ای: اگه بتونید یک سازنده خوب پیدا کنید قطعا ساز ایرانی برای اقلیم آب و هوایی ایران مناسب تره. از لحاظ صدا هر چی باشه ساز های ترک صدای بهتری دارن ولی اینو نمیشه به صورت قطعی گفت و گاها برخی ساز های ایرانی در حد ساز های ترک هستند. در کل نمیشه به همین چن تا دونه برند قانع شد و باید گشت تو بازار و استاد خوب پیدا کرد. برند تو باغلاما نمیتونه ملاک صد درصدی باشه. خیلی ها میان ساز های بی کیفیت آموزشی ترکیو این ور به اسم ساز حرفه ای ترکیه میفروشن در حالی که میشه با پول اونا ساز حرفه ای ایرانی خرید با چند برابر کیفیت بیشتر.
نکات مهم در خرید ساز باغلاما دسته بلند و کوتاه
- ساز رنگ شده تا حد امکان خریداری نشه: چون هم معلوم نیست از چه چوبی است و هم رنگ شدن مقدار باعث خفگی صدای ساز میشه.
- ساز ارزان و آموزشی تا حد امکان تهیه نکنید: این ها از بدترین قسمت های چوب ساخته میشن، معمولا تو تیراژ بالا تولید میشن و رطوبت دارند که در آینده باعث ترک و کج شدن دسته و جدا شدن صفحه میشه. یک ساز حرفه ای حداقل 1-2 سال باید چوباش خشک بشن. به علاوه این موارد باعث میشه ساز بد دست و سنگین باشه.
- حتما سعی کنید حضوری ساز بخرید! برید صداشو تست کنید بعد.
- اگه تجربه ای از ساز ندارید یا با کسی برید که نوازندس و یا به استاد خودتون بسپرید.
- موقع تست تک تک پرده هارو تست کنید! نباید هیچ پرده ای گز یا نویز داشته باشه همه باید صدای تمیزی بدن. هر سه تا ردیف و تمام پرده ها باید تست بشه.
- به فاصله سیم از دسته دقت کنید در قسمت اتصال دسته به کاسه باید 1.5تا 2 و نهایتا 2.5 میلی متر فاصله باشه.
- خرک نباید بیشتر از 4 الی 5 میلی متر ارتفاع داشته باشه.
- گوشی ها به هیچ وجه نباید پلاستیکی باشه.
- ترجیها سازی رو بگیرید که به روش گورد آغزی دسته به کاسه متصل شده باشه .
- هیچگونه کجی چه عمودی چه افقی نباید روی ساز باشه.
- صفحه ساز از بغل که نگاه می کنید باید یه قوس ملایمی داشته باشه. این قوس باعث میشه فشار خرک و سیم ها در کل صفحه پخش شه و بعد یک مدت فشار به یک ناحیه باعث شکسته شدن یا فرو رفتن صفحه نشه.
- درصورت رنگ شدن ساز میتونید از دریچه ها به داخل ساز نگاه کنید و متوجه نوع چوب بشید.
- برای تست حتما دریچه های سازو ببندید و بعد تست کنید تا صدای واقعی سازو بشنوید، دریچه باز باشه ممکنه نویز های ساز به گوش نرسه.
- روی ساز یا صفحه هیچ ترکی نباید باشه.
- ساز ساده تر صدای دل نشین تری داره! فریب ظاهر و تزئینات ساز رو نخورید. هر چی ساده تر صدای بهتر و سبک تر.
- ساز هایی که دسته گلاویه صدف دارن ممکنه بعد یه مدت به خاطر چسب کاری بد و یا به هر دلیلی بلند بشن و باعث گز روی دسته بشن.
- اگه نمیخواید به آمفی وصل کنید یا نمیخواید اجرای زنده داشته باشید هزینه ساز اکولایزر دارو نکنید!
- وجود اکولایزر روی ساز آکوستیک کمی صدای آکوستیک سازو خفه میکنه.
- به ظاهر و شکل خرک ها دقت کنید نباید بد فرم و شلخته باشن.
- برای دریافت صدا ار ساز و انتقال به اسپیکر، آمفی یا باند نصب میکروفون زیر صفحه ای کافیه.
در نهایت امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه و تونسته باشید اطلاعات مد نظر رو دریافت کنید. درصورت وجود نظر، سوال یا هر موردی میتونید در بخش کامنت ها مطرح کنید.
